Hani bir söz vardır “kendim ettim, kendim buldum” denir. İnsan bu söz üzerine biraz tefekkür edince, Kuran’da Şûrâ Suresi 30. Ayette şöyle söylediğini hatırlar. “Size isabet edenler, kendi yaptığınız şeylerin karşılığıdır ve çoğu da affedilir.” O halde insan kendi elleriyle yaptıklarının, yani içinde bulunduğu idrak seviyesine göre, hal ettiklerinin ve niyetlerinin sonuçlarını mı yaşıyor? … Bu bakış açısı İle bakarsak, insan eksik kaldığı konular her ne ise, tamamlanmak üzere, oralardan çeşitli imtihanlara alınır. Ve yaşadığı her imtihan, insana kendi hal seviyesinin nerelerde olduğunu göstermek için yaşanır. Yani, “Kendim ettim kendim buldum” derken, yapan da, kendisi, sonuçlarını bulanda, buna şahit olanda! Bu sonsuz olasılık denizin içerisinde, her seçim bir sonucu doğururken, her sonuç da başka seçenekleri doğurur. Ve İnsan kendini, önceden gönderdiklerini, sonradan yaşarken bulur… Ve elbette her insan, içinde bulunduğu idrak seviyesine göre okur, kendini de, alemleri de, ayetleri de… … Mesela İnsan Nefs’in en alt mertebelerinde iken başına gelen her şeyden başkalarını sorumlu tutar, onları suçlar. Filanın yüzünden böyle oldu, O bana şunu yaptı derken hep başkalarında kusur görür ve nefs kendini aklamaya, kendini haklı çıkarmaya çalışır. Oysa yine Kuran’da Yusuf Suresi 53. Ayet şöyle der; “Ben kendimi temize çıkaramam. Doğrusu bir kişi, elbette kendi isteklerinin zorbalığında olduğunda bir kötülük içinde olur. Ancak Rabbinin merhametini anlayanlar başka. Muhakkak ki Rabbim mağfiret edendir, tüm varlığı özünden varedendir.” Ve yine Kaf suresi 16. Ayet şöyle der; “Andolsun, insanı biz yarattık ve nefsinin ona verdiği vesveseyi de biz biliriz. Çünkü biz, ona şah damarından daha yakınız.” … Tekamülünde ilerlerken başkalarını suçlamaktan geçen insan, bu kez de kendini suçlamaya başlar. Oysa insan ne kendini, ne de başkalarını suçlamadan, sadece gözlemci olduğu vakit idrak etmeye başlar olanların hikmetini… Çünkü suçlamak ister kendine olsun ister bir başkasına zehirli bir duygudur. İnsanı günden güne eriten, karanlığının içine hapseden ve Öz’ünden uzak kalmasına sebep olandır. … Oysa tıpkı bir çocuk misali, insan yürüdüğü yollarda, düşe kalka büyür. Ve eğer umudu ve inancı varsa düşse de ağlamaz, canı yansa da, gözünden iki damla yaş da aksa, bir köşede oturup geçmesini bekler ve kaldığı yerden devam eder. Kaç kere düşerse düşsün pes etmez, her seferinde yeniden dener ve yeni deneyimler elde eder. İnsan da her düştüğünde, neden düştüğü üzerine tefekkür ederse ve hikmetlerini heybesine deneyim olarak atarsa, ancak o zaman sızlanmaz, şikayet etmez. Bu halde olan insan, Ne kendini ne de başkalarını suçlamaz. Sadece sabır ve sakinlik içinde seyreyler. Ve düştüğü yerden kalkarken, olmaması gerekenleri deneyimleyerek olması gerekeni bulduğunu hisseder ve her olana şükreder. Çünkü manayı hisseder… “KENDİ DÜŞEN AĞLAMAZ”