Önermemizin temeli “Merkeziyetsiz İnternet” isminin garipliği üzerinedir. Zira internetin icadı zaten merkeziyetsizlik üzerine kurulu bir felsefenin sonucudur. World Wide Web’ in mucidi Tim Berners Lee bu çelişkiyi düşünmekle kalmayıp, World Wide Web Foundation isimli vakfı kurmuştur. Günümüzde internet ağı büyük oranda merkezileşmiştir. Devletlerin, büyük sermaye gruplarının, teknoloji şirketlerinin kontrolündedir. İnsanlar bir günde düşünüp interneti merkeziyetsiz yapmaya karar vermedi, internet ağı büyüdükçe, veri kontrolü, kullanım kolaylığı, uzmanlaşma gibi sebeblerden ötürü daha örgütlü ve güçlü olanın ağın çoğunluğuna sahip olduğu bir süreç yaşandı. Bu noktadan sonra sermaye veya devlet gücünün ötesinde, topluluk gücü diyebileceğimiz açık kaynak kodu, dağıtık teknolojiler, merkeziyetsiz uygulamalar ile bu süreci farklılaştırmak mümkün görünüyor. Önermemize cevap ararken doğrudan deneyimlediğim uygulamaları objektif şekilde gözlemlemeye çalıştım. Yazı dizisini hazırlarken önermemi destekleyecek verileri toplamak, üzerinde düşünmek ve objektif şekilde bir araya getirmeyi ön planda tuttum. Bahsi geçen uygulamaları deneyimleyerek, gözlem ve deney yöntemini uygulamaya çalıştım. İnsan davranışları ile bilgisayar proğramlarının bir araya geldiği düzlemde, objektif veri toplama ve yorumlamanın güçlüğü ortadadır. Sosyal bilimlerde, biyolojik bir araştırma gibi kesin deneyler ve kesin gözlemler yapmak mümkün olamayabilmektedir.  Buna rağmen yanlışlanabilirlik ilkesini de göz önünde bulundurarak herkes tarafından deneyimlenip, tecrübe edilebilecek evrensel çıkarımlar yapmaya çalıştım.   İNTERNET NEDEN MERKEZİLEŞTİ? İnternetin icadından kastım, ilk planda askeri kullanımlar için gerçekleştirilen bilgisayarlar arasında basit haberleşme değil, WWW ile protokolü oluşturulan ve günümüze ulaşmış genel dünya ağından bahsettim. İnternetin ilk yıllarını bilmeyenler ya da hatırlamayanlar, sanki her şey hep öyle başladı yanılgısına kapılabilir. Oysaki internet yaygınlaştıkça ve e-ticaret geliştikçe her şey biraz daha fazla uzmanlık istemeye başladı. Sunuculara bağlanmak, kod yazmak gerekiyordu. Bugün merkezi platformların ara yüzleri ve kullanım kolaylıkları nedeniyle bize çok kolay gelen bir dosya yükleme işi bile bazen oldukça zorluyordu. İnsanlar web sayfaları yapmak istiyordu ama onun için bile temel kod yazma bilgisi ve ek donanımlara ihtiyaç vardı. Bu yüzden sunucu bulundurma ve kod yazma gereğinden kurtaran merkezi servisler oluşmaya başladı. Bunlar başlangıçta “blog” servisleri olarak göründü. Sonra sosyal medya belirdi. Böylece insanlar, sosyal medya platformlarının içine doluştu ve internet birkaç merkezden ibaret hale geldi. Herkesin kendi sitesinden satış yapması yerine büyük ölçeklerde, pazar yeri sistemiyle çalışan ve böylece tüm maliyetleri düşüren dev e-ticaret siteleri de zamanla oluştu. İnternetin merkezileşmesi kullanım kolaylığının artması ve insanların da pratik ve kendilerine göre kazançlı olanı takip etmesiyle ilgili. Düşünsenize arkadaşlarımızın kendi kişisel web sayfalarına tek tek tıklamak yerine, her şey için bir sosyal medya platformuna girmek yetiyor. Farklı operatörlerde olsalar bile herkese ayrı ayrı SMS atmak yerine, Whatsapp gibi tek bir platforma girip herkesi aynı anda buluyor, sohbet ediyor ve bunun için ayrıca bir ücret bile ödemiyoruz. Bir ürünün en ucuz ve en ihtiyacımıza uygun olanını bulmak için bağımsız yüzlerce satış sitesinde dolaşmak yerine, pazaryeri sistemiyle çalışan birkaç dev e-ticaret sitesine uğramak bize yetiyor. Sonraki yazımda “Merkezileşmiş İnternetin Bedeli” başlığı ile devam edeceğiz. Dua ile…