Elon Musk tarafından satın alındığı günden beri kan kaybeden Twitter da yaşanan gariplikler kullancılarının keyfini kaçırıken, fırsatı kaçırmak istemeyen Mate/Facebook, kendi Twitter alternatifi Threads’ı hızla piyasaya sürdü. Instagram hesabı olanların hesaplarını topluca taşıdıkları için çıkış yaptığı anda milyonlarca kullanıcıya ulaştılar. İster Twitter, isterse Threads olsun, kullanıcılarının mahremiyetine değer vermeyen ve topladıkları kişisel veriler ile tonla para kazanan bu platformlar arasında temelde hiç fark yok. Geçen hafta anlattığım özgür yazılım Mastodon bunlara gerçek bir alternatif olabilir. Aynı şekilde Instagram, Youtube, Wordpress ve Facebook gibi farklı merkeziyetçi uygulamaların da tıpkı Mastodon gibi alternatifleri mevcut. Onlardan da biraz bahsetmek isterim; Pixelfed: Pixelfed instagram alternatifi, tıpkı mastodon gibi çok fazla sunucu alternatifine sahip. Sunucular belli diller, konular ve benzeri hususlarda tanımlamalar yapmışlar. Bir tanesini seçip hesabımı açtım. Sonradan farkettim ki fediverse ağlarının tamamı ile etkileşim kurulabiliyor. Sadece farklı pixelfed sunucuları arasında değil, mastodon sunucuları ile de iletişim kurup, pixelfed hesabı ile mastodon’a post gönderilebiliyor, tam tersi de mümkün. Peertube: Fediverse Youtube alternatifi olarak öne çıkıyor. Deneyimlediğim kadarı ile şu anda içeriği çok az, türkçe içerik bulamadım. ActivityPub protokolü üzerinden diğer Fediverse uygulamaları ile etkileşimi mümkün. Writefreely: Google blogspot, wordpress, vix benzeri birçok blog sitesi açma platformu var. Bunlar da birer sosyal medya unsuruna dönüştüler. Hatta medium.com gibi doğrudan sosyal medya gibi işleyen blog sistemleri de mevcut. Writefreely bunların fediverse alternatifi. Uygun fiyat ile host ve domain hizmeti de sunuyor. Birkaç deneme yaptıktan sonra kendime yeni bir blog açmaya karar verdim. Alternatifleri araştırdım, jekyll ve hugo uygulamalarını keşfettim, gitlab.com üzerinden host ederek çalıştırmayı başardım. (ibrahimsert.gitlab.io) Fediverse Uygulamaları Hepsini tek tek denemek mümkün olmadı, birçok alternatif mevcut ve bunlar ActivityPub üzerinden haberleşebiliyor. Facebook hesabınızın Twitter hesabınınız ile iletişim kurabiliğini, instagram’a post atabildiğini hayal edin. Bilinen birçok uygulamanın merkeziyetsiz alternatiflerini maddeler halinde sıraladım. Merkeziyetli Merkeziyetsiz(Fediverse) Facebook Diaspora – SocialHome - Acropolis Twitter Mastodon – Pleroma - Misskey Instagram Pixelfed Cloud Nextcloud Reddit Lemmy Wordpress - Blogspot Write Freely Youtube Peertube             İnternetin merkezileşmesinin sebebi olan uzmanlık, kullanım kolaylığı, imkan elde etme unsurları göz önüne alındığında merkeziyetsiz internet için yeterli kaynak bulmak ve insanların kullanıcı davranışlarını bu şekilde yönlendirmek oldukça güç olacaktır. Kendileri ve toplum için ideal olanı yapmalarını beklemek gerçekçi değildir. Bu yüzden belli bilinç seviyesi ulaşmış insanların açık kaynak topluluklarının bir parçası olması, bilgisi dahilince katkı sunması ve açık kaynak felsefesini anlaması önemlidir. Kişisel verilemizi korumak öncelikle bizim sorumluluğumuzdadır. Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olmuş olan sosyal medya ve iletişim araçları ile bilgisayar programlarının açık kaynak ve merkeziyetsiz alternatiflerinin yaygınlaşması tekelleşmenin ve merkezileşmenin önüne geçmemiz için en önemli imkanları yaratacaktır.