Tarih içerisinde Mısır ve çevresi pek çok farklı olaya sahne olmuştur. Bunların en dikkat çekicilerinden birisi de buraya askeri amaçlarla getirilen gençlerin devlet kademelerinde yükselerek bir müddet sonra bağımsız bir devlet oluşturmalarıdır. Tarihimize Devlet’it Türkiyye yani Türk Devleti olarak ta anılan Memluk Devleti bu gençlerin kurdukları devlettir. Eyyübi devletinin hizmetinde iken dönemin siyasi ortamı nedeniyle çıkan bir ayaklanma sonucunda Memluk kökenli Aybek devletin bağımsızlığını ilan etti. Kutuz, Nureddin Ali, Baybars gibi bir çok hükümdar tahta çıktı. Hepsinin ortak noktası saltanat yöntemi olmadan başa geçmeleriydi. Kısaca her komutanın sultan olma hakkı vardı. Baybars devrinde 1260 yılında Moğolları Ayn-ı Calut muharebesinde mağlup ettiler. 1277 yılında Elbistan’da Moğol ordusunu yeniden mağlup ettiler. Bu yenilgi sonrasında intikam almak isteyen Moğollar Anadolu’da ciddi bir kıyım yapmıştır. Bu devlet Berkuk devrinde Çerkez asıllı Memluk hükümdarlarının idaresinde kalmıştı. Bu ikinci devir 1517 yılına kadar devam etmiştir. Mısır’ın Osmanlı hakimiyetine girmesi ile Memluk devleti sona ermiştir. Devlet yıkılsa da Memluk devlet adamları Mısır tarihinde etkili olmaya devam etmektedirler. Bu devletin kültürel alanda yetiştirdiği iki simadan bahsetmek istiyorum. Bedreddin Ayni: 1361 yılında Antep’te doğdu. Bu nedenle Antepli anlamında Ayni unvanı verilmiştir. Hanefi fakihi, müderris ve tarihçidir. Evkaf nazırlığı ( vakıflar bakanlığı) , muhtesiblik( belediye idaresi) ve kadılık görevlerinde bulunmuştur. Bedreddin Ayni’nin hükümdarların yanında etkili olmasında ilmi kişiliği ana faktördür. Bir diğer sebep ise Türk olması ve Türk diline hakimiyetidir. Ikd’ül Cuman başta olmak üzere yazmış olduğu eserler Memluk tarihi adına birinci el kaynaklardır. 1451 yılında vefat etti. Kahire’de yaptırmış olduğu ve kendi adı ile anılan medreseye defnedildi. Allah rahmet eylesin. İbn-i Tağrıberdi: 1410 yılında Kahire’de doğdu. Memluk devlet adamı ve tarihçidir. Babası Seyfeddin’in diğer bir ismi Tağrıberdi olduğu için Türk kökenli olduğu belirtilmiştir. Emir Seyfeddin, sultanın kızı ile evlidir. Kendi kızını da Memlukların bir diğer hükümdarı Ferec ile evlendirdi. İbn-i Tağrıberdi iki üç yaşlarında iken babası Emir Seyfeddin vefat etti. İbn-i Tağrıberdi hanedana yakınlığı sebebiyle kendini yetiştirme imkanı buldu. İlk eğitimini Halep tarihi yazan ve ablasının eşi olan İbn’ül Adim’den aldı. Hafız olan ve İslami ilimlerde kendini yetiştiren İbn-i Tağrıberdi, devlet adamlığından daha çok ilmi anlamda temayüz etti. Talebe yetiştirdi. Devlet adamları ile kurduğu ilişkiler onun olayların birinci dereceden tanığı olmasını sağladı. Nucüm Ez- Zahire başta olmak üzere Menleh’ül Şafi gibi eserlere Memluk tarihinin birinci dereceden kaynağıdır. Öğrencilerimiz ile çıkarmış olduğumuz Genç Tarih dergisini almayı ve Genç Tarih Youtube hesabını takip etmeyi unutmayalım. Selam ve dua ile...