Meşrutiyet dönemlerinde Seydişehir’de iki kulüp

2.Meşrutiyetin ilan edildiği 23 Temmuz 1908 tarihinden kısa bir süre sonra Seydişehir’de “Feyz-i Terakki Kulübü” ile “Terakki-yi Ticaret ve Ziraat Kulübü” adlarında iki kulüp kurulmuştu.

                   Osmanlı Devleti’nin son döneminde, 2.Meşrutiyetin ilan edildiği 23 Temmuz 1908 tarihinden kısa bir süre sonra Seydişehir’de iki kulüp kurulmuştu. Bunlar “Feyz-i Terakki Kulübü” ile “Terakki-yi Ticaret ve Ziraat Kulübü” adlarını taşımaktaydı.          Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Tarihçi Ercan Arslan şunları söyledi: “Dönemin Konya gazetelerinden Anadolu’nun 3 Ekim 1908 (20 Eylül 1324) tarihli sekizinci sayısının ikinci sayfasında “Seydişehir’de İlk Hatve-i Terakki” (Seydişehir’de yükselmenin ilk adımları)  başlığı ile bir yazı yer almaktadır. Bu yazıda Seydişehir’de yükselmenin ilk adımları olarak anılan iki kulübün kurulduğu sevinçle ilan edilmekteydi. Kurulan bu kulüpler “Feyz-i Terakki Kulübü” ile “Terakki-yi Ticaret ve Ziraat Kulübü”adlarını taşımaktaydı. Kulüplerin kuruluş tarihi ise 1 Ekim 1908 Perşembe günü idi.          Feyz-i Terakki Kulübü eğitim-öğretim, maarif konusunda kenti geliştirme amacıyla kuruldu. Kulübün Seydişehir eğitiminde yaptığı faaliyetlere baktığımızda 1909 yılında Seydişehir merkezinde iki yeni ilkokulun açıldığı görülmekte. Bu okullar erkek çocuklar için “Rehber-i Meşrutiyet”, kız çocuklar için “Numune-i Terakki İnas” ilkokulları idi. Zaman içerisinde bu okullardan mezun olan öğrenciler Seydişehir ve ülke geleceğinde önemli hizmetler ifa edeceklerdi. Bunlar modern eğitim veren, araç-gereçleri modern olan kurumlardı. “Terakki-yi Ticaret ve Ziraat Kulübü” ise modern tarım yöntemlerini vatandaşlara öğretmek, üretimde kalitenin arttırılması, kentte tarımı yapılabilecek farklı ürünler hakkında bilgilendirmeler, Avrupa’da tarım alanında üretilmiş modern tarım araç ve gereçlerini kentimize getirmek, halkı ziraat ve ticarete özendirmek amacındaydı. Kulüplerin açılışı şehir merkezinde görkemli bir törenle gerçekleştirildi. Açılış konuşmasını Sabit Efendizade Raşid Efendi yapmıştı. Bu konuşmada cemiyetlerin amaçları ve kente sağlayacağı yararlar ifade edilmişti. Seydişehir Kaymakamı Sadi Bey ise bir konuşma yaparak “bir millet için yükselmenin sebeplerinden olan maarif, sanayi ve ticaretin faydaları üzerinde durarak, medeniyetin gereklerinden olan azimli olmak ve gayret etmenin güzelliklerine” vurgu yapmıştı. Bu kulüpler sayesinde mazinin elem ve kederli zamanlarını geride bırakıp istikbalin güzel ve mesud günlerine doğru ilerleneceğini ifade etmişti.  Konuşmalar dönemin mülki ve idari amirleri, memurlar, askeriyeden isimler, toplanmış olan kalabalık halk kitlesi tarafından alkışlarla desteklenmişti. Bu kulüplerin kurucuları arasında Seydişehir Kaymakamı Sadi Bey (Başkan), Belediye Başkanı İbrahim Sabri Efendi (Sadi Irmak’ın babası), Müftü İbrahim Hakkı Efendi, Mahkeme Reisi İhsan Efendi, Mal Müdürü Ahmet Efendi önde gelen isimlerdi.         Tarihçi Arslan devam ederek “ Osmanlı’dan Cumhuriyete Türkiye’de demokratikleşmenin aşamalarından kabul edilen Meşrutiyet yıllarında Seydişehir’de bu iki kulübün kurulması son derece önemlidir. Bu kulüpler kentimizde Meşrutiyet yıllarındaki ilk sivil toplum kuruluşlarıdır. Devletin yaşadığı değişim ve modernleşmenin Seydişehir halkı tarafından da desteklendiğinin en bariz göstergeleridir. 1 Ekim tarihi bu açıdan anlamlıdır. Gerek okullarımızda gerekse yerel yönetimlerimizce çeşitli etkinliklerle anılması, hafızalarda canlı tutulması gereken bir tarihtir. Seydişehir halkının o günkü şartlarda girişimci ruhu, yeniliklere açık olan tavrı her türlü takdirin üzerindedir. Şayet Seydişehir Meşrutiyet yıllarından bugüne eğitim öğretim, sanayi ve ticaret konularında ilimizde, ülkemizde bir noktaya gelmişse bunda 111 yıl önce kurulan bu iki sivil toplum kuruluşunun katkısı unutulmamalıdır” dedi.