YENİ VERGİLER GELİYOR, PEKİ BU DURUMDAN KÜÇÜK ESNAF NASIL ETKİLENECEK
Düşük kazanç beyan eden esnaflar için vergi yükünün artması, yeni iş kuranlar için ise belirli bir süre vergi muafiyeti gibi değişiklikler, esnafın mali durumunu doğrudan etkileyecek.
IFrame
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan reform paketinde, vergi adaletinin güçlendirilmesi ve sermayeye yönelik vergi düzenlemesi yapılmasına yönelik önemli başlıklar yer alıyor.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Bakanlık tarafından bir süredir çalışmaları yürütülen yeni reform paketine Orta Vadeli Program'da yer alan hedefler doğrultusunda son şekli verildi.

Paket, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in her fırsatta dile getirdiği, "Hedefimiz vergide adalet ve etkinliği sağlamak için vergilendirilmemiş hiçbir alan bırakmamak." mesajı doğrultusunda hazırlandı.

TBMM’ye sunulması planlanan pakette, vergi adaletinin güçlendirilmesi, sermayeye yönelik vergi uygulamaları getirilmesi ve doğrudan vergilerin payının artırılması için düzenleme önerileri bulunuyor.

Çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi uygulamasını devreye alacak Bakanlık, doğrudan vergilerin payını artırmak için yerel asgari kurumlar vergisi ve asgari gelir vergisi modelini de getirecek.

Pakette yer alan bazı başlıklar şöyle:
Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yeni bir bölüm açılarak, çok uluslu şirketlerden asgari kurumlar vergisi (küresel asgari kurumlar vergisi) alınacak.
Başta AB ülkeleri olmak üzere 30'dan fazla ülkede yasalaşan küresel asgari kurumlar vergisinde, yıllık konsolide hasılatı 750 milyon avro eşiğini aşan çok uluslu şirketlerin düşük vergileme yapılan ülkelerdeki şube, iştirak ve iş yerleri asgari yüzde 15 kurumlar vergisine tabi tutuluyor.
IFrame
Bu şirketlerin faaliyette bulunduğu ülkede ödenen kurumlar vergisi yükü yüzde 15'ten aşağıdaysa uygulamayı yasalaştıran ülkeler, ilgili ülkenin almadığı vergi farkını tahsil edebilecek. Asgari kurumlar vergisi uygulamasına geçmeyen ülkeler, vergileme haklarını bir başka ülkeye devretmiş oluyor.
Türkiye'de nihai ana işletmesi yurt dışında bulunan 1024 grup yer alırken bunların ülkede 2 bin 134 işletmesi bulunuyor.

- Yurt içi asgari kurumlar vergisi
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yaklaşık yarısının zarar beyan ettiği ya da hiç matrah bildirmediği halde yüksek cirolarla faaliyetlerini sürdürdüğü belirlendi. Bu konuda AB ve OECD uygulamalarını da inceleyen Bakanlık, mükelleflerin beyanları ile hasılat ve ödeme güçlerinin birbirleriyle kıyaslandığı hibrit bir model hazırladı.

Ödenecek kurumlar vergisi, beyan edilen kazancın indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarının belirli bir oranı ile gelir tablosundaki kazancın belli bir oranı matrah olarak kabul edilerek bulunacak vergiden yüksek olanı esas alınarak belirlenecek.

Ödenen asgari kurumlar vergisi, izleyen 5 hesap döneminde işletmelerin bundan daha yüksek vergi ödemeleri gerektiği dönemlerde, ödenecek vergiden mahsup edilecek.

Bazı istisnalar (iştirak kazançları, emisyon primi kazançları gibi) asgari vergi hesaplamasında kazançtan indirilerek dikkate alınacak.

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması yapan mükelleflerin hakları korunacak. Yeni işe başlayan mükellefler 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.

- Asgari gelir vergisi de geliyor
Gerçek usulde vergilendirilen ticari, zirai ve serbest meslek kazançlarına da asgari gelir vergisi uygulaması getiriliyor. Gelir vergisi mükelleflerinin önemli bir kısmının zarar beyan ettiği veya beyanları ile hasılatları arasında önemli uyumsuzluklar olduğu görüldü. Bu konuda da yeni bir model kurulacak.
Buna göre, mükelleflerin beyan edecekleri kazanç, gelir ve kazanç bildirimi tablosundaki getirilerinin belirlenecek bir oranından az olamayacak.
Serbest meslek kazancı elde edenlere ise ayrıca bir çıpa planlanıyor. Bu mükelleflerin beyan edileceği kazanç brüt asgari ücretin yıllık tutarının altında olamayacak.

Hasılat üzerinden ödenen asgari vergi farkının izleyen 5 hesap döneminde mahsubuna izin verilecek. Yeni işe başlayanlar 3 yıl asgari vergiden muaf olacak.
- YİD ve KÖİ projelerine yüzde 30 kurumlar vergisi
Türkiye'nin büyük yatırımlarından elde edilen kazançlara da artırımlı kurumlar vergisi uygulanacak. Kurumlar vergisi oranı, reel sektör için yüzde 25, banka ve finans kurumlarında yüzde 30, ihracat yapan firmalarda yüzde 20, halka açık şirketlerde yüzde 23, imalatçılarda yüzde 24 olarak uygulanıyor.

Banka ve finans kurumlarında olduğu gibi, yap-işlet-devret (YİD) modeli ile kamu-özel işbirliği (KÖİ) projeleri kapsamında faaliyet gösteren kurumların buralardan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranının yüzde 25 yerine yüzde 30 olması öneriliyor. Bu düzenlemenin de vergi adaletinin güçlendirilmesine ve dolaysız vergilerin payının artırılmasına katkı sağlaması hedefleniyor.

Türkiye'de yurt içinde ticaret yapan küçük esnaf, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni reform paketinin bazı düzenlemelerinden etkilenecek. Özellikle, asgari gelir vergisi uygulaması küçük esnafı doğrudan ilgilendiren önemli bir başlık olarak öne çıkıyor. İşte küçük esnafın bu düzenlemelerden nasıl etkileneceğine dair detaylar:

Asgari Gelir Vergisi Uygulaması:

Vergi Beyanları ve Hasılat Uyumsuzlukları: Gelir vergisi mükelleflerinin beyan ettikleri kazançlar ile hasılatları arasında önemli uyumsuzluklar olduğu belirtiliyor. Bu durum küçük esnaf için de geçerli olabilir. Yeni model, mükelleflerin beyan edecekleri kazancın, gelir ve kazanç bildirimi tablosundaki getirilerinin belirli bir oranından az olamayacak şekilde düzenlenmesini öngörüyor.
Brüt Asgari Ücretin Yıllık Tutarı: Serbest meslek kazancı elde eden küçük esnaflar için beyan edilecek kazancın brüt asgari ücretin yıllık tutarının altında olamayacağı belirtiliyor. Bu durum, özellikle düşük kazanç beyan eden esnafların vergilendirme seviyesini artırabilir.
Asgari Vergi Farkının Mahsubu: Hasılat üzerinden ödenen asgari vergi farkının izleyen 5 hesap döneminde mahsup edilebilmesi, küçük esnafın uzun vadede vergi yükünü dengelemesine olanak tanıyacak.
Yeni İşe Başlayanlar İçin Muafiyet:

Yeni İşe Başlayan Esnaflar: Yeni işe başlayan küçük esnaflar, 3 yıl boyunca asgari vergiden muaf tutulacak. Bu, yeni girişimlerin vergi yükünden korunmasını sağlayarak, iş kurma sürecinde maliyetlerin azalmasına yardımcı olacak.
Yatırım Teşvikleri ve İstisnalar:

Yatırım Teşvik Belgesi: Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması yapan esnafların hakları korunacak. Bu, küçük esnafın yatırım yaparken vergi avantajlarından yararlanmasını sağlayacak.
Gelir Vergisi ve KDV Düzenlemeleri:

Gelir Vergisi: Küçük esnafların, gerçek usulde vergilendirilen ticari kazançları üzerinden asgari gelir vergisi uygulamasına tabi olacakları belirtiliyor. Bu düzenleme, zarar beyan eden veya düşük kazanç beyan eden esnafların vergi yükünü artırabilir.
KDV: Dolaylı vergiler yerine dolaysız vergilerin payının artırılması hedefi doğrultusunda, KDV uygulamalarında da düzenlemeler olabilir. Ancak, bu konuda pakette detaylı bilgi verilmemiş.
Ödenecek Verginin Hesaplanması:

Hibrit Model: Küçük esnafın ödeyeceği kurumlar vergisi, beyan edilen kazancın indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarının belirli bir oranı ile gelir tablosundaki kazancın belli bir oranı matrah olarak kabul edilerek belirlenecek vergiden yüksek olanı esas alınarak hesaplanacak. Bu model, beyan edilen düşük kazançlara karşı önlem almayı amaçlıyor.
Özetle, Türkiye'de yurt içinde ticaret yapan küçük esnaf, yeni vergi reform paketi kapsamında getirilecek asgari gelir vergisi ve diğer düzenlemelerle daha şeffaf ve adil bir vergi sistemiyle karşılaşacak. Özellikle düşük kazanç beyan eden esnaflar için vergi yükünün artması, yeni iş kuranlar için ise belirli bir süre vergi muafiyeti gibi değişiklikler, esnafın mali durumunu doğrudan etkileyecek.