Değerli okurlar sizlerle bu sütundan 22 Mayıs 2022 tarihinde “Ayşe Dadı ve Seydişehir Türküleri” başlıklı yazımı paylaşmıştım. Bu yazımla konuya biraz daha ışık tutmaya çalışacağım. Ankara Devlet Konservatuvarı Koro Şefi Muzaffer Sarısözen, Öğretmen ve muharrir Mahmut Ragıp Gazimihal, Öğretmen Mithat Fenmen ve Arşiv Teknisyeni Rıza Yetişen’den oluşan Derleme heyeti ilk çalışmalarına 1937’de başlamıştı. Heyet Konya’daki derlemeleri ise 1940 yılında yapacaktı. Konya Folklor Derleme çalışmaları 3 Temmuz günü başlamış, Konya basını da konuyu ilgiyle takip ederek, yapılan faaliyetlere sütunlarında yer vermeyi ihmal etmemişti. Heyet 3 ve 4 Temmuz günleri Konya’da çalıştıktan sonra 5 ve 6 Temmuz’da Ereğli merkezde ve Zanapa (Halkapınar) bucağı ile Nernek (Yayıklı) köyünde, 7 Temmuz günü Karaman’da, 8 ve 9 Temmuz günleri Çumra’da çalıştıktan sonra tekrar Konya’ya dönmüştü. 10 Temmuz günü Konya’da derleme çalışmalarını sürdüren heyet, 11 Temmuz’da Karapınar’da, 12 Temmuz’da yeniden Konya’da, 14 Temmuz’da kentimiz Seydişehir’de, 15 Temmuz’da tekrar Konya’da, 17 Temmuz’da Bozkır’da, 18 Temmuz’da tekrar Konya’da çalışmış, 19 ve 20 Temmuz günlerini de Akşehir’de yoğun bir şekilde geçirerek çalışmalarını sonlandırmıştı.

Konservatuvar Folklor Derleme Heyeti 14 Temmuz 1940 tarihli Seydişehir’deki çalışmalarını Merkez İlkokulunda yürütmüşlerdi. Saja markalı, Synchron motorlu, 220 kilovat mütenavip cereyanla işleyen, çifte alıcı ve verici makine, mikrofonu işleten alet, amplifikatör, hoparlör, elektrik cereyanı olmayan yerler için de akümülatörlerle mücehhez olan dört takım makine, tahsis edilen odada kayıt için hazır bulunduruluyordu. Burada Aşık Mehmet Kıl, Tefçi Ayşe Dadı ve Terzi Şaban Örsçelik tarafından canlı olarak icra edilen eserlerin plak kayıtları alınmıştı.

Aşık Mehmet Kıl 1892 Seydişehir Sofuhane Mahallesi doğumludur. Kendi ifadesiyle saz çalmayı İsmail Çopur’dan öğrenmişti. İsmail Çopur 1871 Konya doğumludur. Yapıcılık, sıvacılık mesleğinin yanında kuvvetli bir saz icracısı idi. Burdur, Karaağaç, Denizli, Nazilli, Akşehir’de bulunmuş, sonra Konya’ya gelmişti. Bektaşilik desturunu 1905’te almıştı. Mey içer, muhtelit hayata bayılır, hoş sohbet bir kimsedir. Saz çalmayı, Memil Hoca’nın yeğeni Ahmet’ten (vefatı1925) öğrenmiştir. Oğluna da saz üstadının adı Ahmet’i isim olarak koymuştur. İşte İsmail Çopur’un öğrencisi olan Seydişehirli Mehmet Kıl’ın (Aşık Zamanî) divan sazı ile icra edip söylediği eserler, plak numaraları ve ilk dizeleri şöyledir: Navruz Gelin (835-B2, Ekin Ektim Gül Bitti) , Karanfilin Bir Budağı (836-A1, Karanfilin Bir Budağı Sırmadan), Arslan Mustafa(836-B1, Neylerim Neylerim adım dillendi). Ayrıca Derleme Heyetine hitaben Tuluat (837-B1,Yiyelim içelim Baylar) söylemişti.

Tefçi Ayşe Dadı 1891 yılı Seydişehir doğumludur. Tıknaz, hafif kilolu, esmer, yalnız yaşayan bir bayandı. Menşey itibarıyla Arap göçmenlerindendi. Hacı Seyit Ali Mahallesinde ikamet etmekteydi. Seydişehir düğünlerinde özellikle bayanlara tef çalarak söylediği türküleri meşhurdu. Ayşe Dadı’nın (Dadı gızı) tefi ile icra edip söylediği eserler, plak numaraları ve ilk dizeleri şöyledir: Gelin Okşama (840-A1, Yengeler garar gınasın), Burma da Burma (840-A2, Burma burma duman çıkar dağın başından), Ey Hamamcı (840-B1, Ey Hamamcı bu hamama güzellerden kim gelir), Karanfil (840-B2, Karanfil özü ile), Dalma gelin dalma (841-A1, Dalma gelin dalma çaylar derindir), Şirin Türküsü(841-A2, Bulguru Kaynatırlar), Ey gaziler (841-B1, Ey gaziler yol göründü yine garip serime), Cezayir (841-B2, Ateş aldı elimi de golumu)

Terzi Şaban Örsçelik 1900 yılı Seydişehir doğumluydu. Terzilik dışında saz ve ud çalardı. Aşık tarzı türküler söylerdi. Avcılıkta da mahir biri idi. Onun sazı ile icra edip söylediği eserler, plak numaraları ve ilk dizeleri şöyledir: Bir divan (836-B2, Aman Allah sana bir dileğim var), Ali Osman Türküsü (837-A1, Hisarın başında bir kara duman), Yakalarda Olur Fadimem (837-A2, Yakalarda olur geyik tekesi). Seydişehir Folkloruna eserleriyle hizmet etmiş, Milli Musikimizin inkişafına büyük katkıları olmuş Seydişehirli bu isimleri bir kez daha hayırlarla yâd ediyoruz. Bir gün ses kayıtlarının kentimize getirilmesi ümidimizi ise her daim canlı tutacağız.

(Seydişehir Ermenilerinden 1925 doğumlu Bedros Sayan ile 24 Haziran 2022 tarihinde yaptığımız görüşme; Celal Volkan Kaya, Ankara Devlet Konservatuvarının Halk Müziği Alan Araştırmaları Katoloğu, Y.Y.L.Tezi, İstanbul 2014; Ekekon, Sayı 1421, 24 Temmuz 1940,s.2;Ercan Arslan, Seydişehirli Aşık Mehmet Kıl, Seydişehir Postası, Yıl 49,Sayı 2431,3 Kasım 2020)